راهنمای بازدید از موزه کمونیسم

بخشی از کتاب راهنمای بازدید از موزه کمونیسم

راستش یک‌جورهایی بدم هم نمی‌آید که این‌جا موزه اشیای زشت است. بازدیدکننده‌هایی مثل تو، تا به این‌جا برسند، سر راهشان به قدر کافی ساختمان‌های زیبا دیده‌اند و زیبایی دیگر توجهشان را جلب نمی‌کند. محراب‌های زرین، سردرهایی به سبک باروک، فرشته‌ها، مجسمه‌هایی از حضرت مریم، نقاشی‌های چشم‌نواز کلیسایی… راستش خود من هم در گشت‌وگذارهایم در محله این چیزها را دیده‌ام. این‌جا و در این موزه، مثل دوران کمونیسم، زشتی حکمفرماست. گاهی می‌شنوم که خارجی‌ها فکرشان را بلندبلند به زبان می‌آورند: «چرا کمونیسم به زیبایی هیچ اهمیتی نمی‌داد؟» کافی است سری به حومهٔ جنوبی پراگ بزنی. آن‌جا مجتمع‌های مسکونی خاکستری و دلهره‌آوری می‌بینی که در ردیف‌های بی‌انتها امتداد یافته‌اند. آن‌ها پانلاکی نام دارند، چون در دههٔ هفتاد با مصالح پیش‌ساخته بنا شده‌اند. این را هم بگویم که آن مصالح برای ما موش‌ها فوق‌العاده‌اند؛ خیلی راحت می‌شود توی آن‌ها لانه ساخت! با این حال، این ساختمان‌ها میلیون‌ها آدم و موش را در خود جای داده بود، آن به قول معروف پرولتاریا را، آدم‌هایی که از روستاهای خود به شهرها کوچ می‌کردند تا در کارخانه‌ها مشغول به کار شوند. میلنا و شوهرش، مارک، هنوز در چنین ساختمانی زندگی می‌کنند، در یک آپارتمان ۶۳ متری دوخوابه. در دههٔ شصت که این آپارتمان را تحویل گرفتند، خیلی خوشحال بودند: پس از سال‌ها انتظار در یک سوئیت اجاره‌ای، که به جای بخاری برقی یا سیستم گرمایش مرکزی با زغال‌سنگ گرم می‌شد، می‌توانستند به آپارتمان تازه‌شان اسباب‌کشی کنند.