سوسن تسلیمی

بخشی از کتاب سوسن تسلیمی

خوبی دانشگاه این بود که با احترام با این حرفه برخورد می‌شد. نویسندگان، بازیگران و کارگردانان، آدم‌های محترمی محسوب می‌شدند. البته این مسئله فقط در محیط تئاترها و محیط دانشگاه و محدودهٔ آن صدق می‌کرد. در بیرون نظراتْ کم‌وبیش همان بود که در مدرسه بود.

مشکل ما به‌عنوان بازیگر زن این بود که حالا اگر کسی می‌پرسید چه‌کاره‌اید، باید به‌ناچار اعتراف می‌کردیم که بازیگریم. نگاه جامعه به بازیگر زن خیلی بد بود. تصور همان فیلم فارسی بود. زنان اکثراً نقش دختران فریب‌خورده و یا رقاصه‌های کافه‌ها را بازی می‌کردند؛ آن‌هم به‌شکل سطحی و بدون پرداخت نمایشی نقش. سینما مردانه بود. داستان‌ها دربارهٔ مردان بود. نگاه مردانه بود و الان هم چیزی تغییر نکرده. مردان می‌نوشتند، مردان کارگردانی می‌کردند و مردان نقش قهرمانان را بازی می‌کردند. صدا را یکی دوبله می‌کرد و آوازها را هم یکی دیگرمی‌خواند. حالا باید چطور ثابت می‌کردی که این نوع بازیگر نیستی و از سنت دیگری می‌آیی.

بارها در مجالس مهمانی و جمع غیرتئاتری مجبور به سخنرانی درباب دفاع از حیثیت زن بازیگر می‌شدی. مجبور بودی اخم کنی، ساکت و سنگین بنشینی. شوخی نکنی و نخندی تا خدای ناکرده تو را عوضی نگیرند. یکی از مشکلات بزرگ دیگر این بود که شب‌ها بعد از اجرای نمایش چگونه به خانه بروی که همسایه تو را نبیند و برایت حرف درنیاورد. از ساعت هشت شب به بعد زن‌ها کم‌وبیش از خیابان‌ها ناپدید می‌شدند. اگرزنی برحسب اتفاق در بیرون دیده می‌شد، به حساب زن خیابانی مورد حمله و آزار قرار می‌گرفت. زن‌بودن یک مصیبت بود و زن بازیگر بودن، مصیبت ضرب در دو.