توضیحات
درباره کتاب چشم زخم
کتاب چشم زخم اثر آلن داندس درباره باورهای عامیانه در اقوام هندواروپایی و سامی درمورد قدرت ایجاد بیماری، آسیب رساندن به اموال، یا حتی مرگ صرفاً با خیره شدن یا ستایش یک نفر است. داندس در این کتاب، نتایج پژوهش‌های مختلفی را درباره ریشه‌های این باور قدیمی جمع‌آوری کرده‌است. او بیست‌ویک مقاله را در این کتاب گردآوری کرده که نشان می‌دهند اگرچه باور به چشم زخم به هیچ‌وجه جهانی نیست، اما این باور همچنان عامل اصلی رفتار میلیون‌ها نفر از مردمی است که در کشورهای مدیترانه، کشورهای عربی و همچنین در میان مهاجران به قاره آمریکا زندگی می‌کنند.
آلن داندس از دیدگاه‌های مختلف مردم‌شناسی، آثار کلاسیک، مطالعات فولکلور، چشم‌شناسی، روانپزشکی، روانکاوی، جامعه‌شناسی و مطالعات دینی به این مقوله پرداخته‌است. برخی از مقالات این کتاب، گزارش‌های جذابی از باورهای مربوط به چشم زخم در کشورهایی مثل هند و ایران تا اسکاتلند و جوامع اسلواکی-آمریکایی است. چشم زخم کتابی در حوزه جامعه‌شناسی است که منشأ، کارکرد و اهمیت فرهنگی این باور عامیانه را از دوران باستان تا امروز تحلیل می‌کند. این کتاب با ترجمه معصومه ابراهیمی توسط نشر چشمه در ایران منتشر شده‌است.
درباره نویسنده کتاب چشم زخم
آلن داندس متولد ۱۹۳۴ و متوفی در سال ۲۰۰۵ نویسنده و محقق آمریکایی است. او یک فولکلوریست در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی بود. گفته می‌شود که کار او در ایجاد مطالعه فولکلور به عنوان یک رشته دانشگاهی نقش اساسی داشته است. داندس ۱۲ کتاب را به تنهایی تالیف کرد و ده‌ها کتاب دیگر را با دیگر محققان به طور مشترک ویراش و یا تالیف کرد. یکی از برجسته‌ترین مقالات او «دیدن یعنی باور کردن» نام داشت که در آن اشاره کرد که آمریکایی‌ها به حس بینایی بیشتر از حواس دیگر اهمیت می‌دهند.
بخشی از کتاب چشم زخم
در آثار نویسندگان یونان و روم باستان، گاهی به موضوع چشم‌زخم برمی‌خوریم. به همین خاطر، پژوهشگران ادبیات کلاسیک یونان و روم از جمله افرادی هستند که در این حیطه تحقیق و پژوهش کرده‌اند. برخی از محققان همچون پروفسور مک‌کارتنی از دانشگاه میشیگان با مطالعات و پژوهش‌های علمی سده‌ی اخیر در این زمینه آشنایی تام دارد، اما اکثر محققان بر آن‌اند که مباحث را صرفا محدود به ذکر نقل‌قول‌هایی از منابع کلاسیک با ارجاعاتی به گزارش‌های جهان‌گردان و سیاحان نمایند تا استمرار یا بقای مفهوم چشم‌زخم را از دوره‌ی کلاسیک به بعد نشان دهند.
در این مقاله، موضوعی که مدنظر پروفسور مک‌کارتنی است خطری است که مدح کردن یا تعریف کردن ممکن است ایجاد کند، نه چشم‌زخم به خودی‌خود. اما خواننده به زودی درخواهد یافت که بیان مدح ارتباط تنگاتنگی با مجموعه‌ای از باورهای عامیانه دارد که ما آن را ذیل عنوان چشم‌زخم می‌شناسیم.
